A stunning novella which presents a vivid and yet subtle portrait of an unique character and of change in rural Llyn. A masterpiece.

Dyma gyfrol ryddiaith gyntaf Llyr Titus ar gyfer oedolion. Hyd yn hyn mae o'n fwy adnabyddus am ei waith fel bardd a dramodydd, ac mae'r gyfrol hon yn dyst i hynny gan fod yma iaith lenyddol i bwrpas - iaith sy'n gwneud i rywun oedi a meddwl eto am y dweud. Bywyd hen wr o gefn gwlad Llyn sy'n cael ei bortreadu yn y nofel a hynny drwy gyfrwng y tymhorau sydd mor annatod i fyd amaethyddiaeth. Mae'n stori sy'n berthnasol i bawb sydd a chysylltiad a chefn gwlad. Mae Llyr Titus yn wr ifanc a'r hyn sy'n rhyfeddol yn y gyfrol yw dawn a chyfoeth y dweud. Yn aml gellir credu mai rhywun hyn yw awdur y geiriau wrth iddo gyfeirio at arferion cefn gwlad. Yr hyn sy'n cyfoethogi'r gyfrol yw nad at arferion bob dydd y gymdeithas honno y cyfeirir atynt ond at feddyliau a theimladau pobl - cawn glywed be sy'n corddi'r isymwybod. Mae'r cyfan yn drist o gyfarwydd. Mae'r awdur yn greadur hynod o sylwgar ac yn un sydd a'r ddawn i groniclo sgwrs. Ar ddechrau'r gyfrol mae rhywun yn poeni, efallai, na fydd hi'n gyfrol hawdd i'w darllen - mae'r dweud yn llenyddol a'r diwyg yn wahanol ar adegau, ond yn fuan mae'r stori'n cydio ac y mae rhywun yn awchu am gael gwybod mwy am droeon bywyd yr hen wr. Mae yn y gyfrol adleisiau o nofelau Caryl Lewis, awdur ifanc arall sydd wedi llwyddo i ddarlunio isfywyd cefn gwlad, ond yma dyw'r llinyn storiol ddim mor amlwg. Mae hynny'n gweddu i gymeriad yr hen wr gan nad yw'n un sy'n barod iawn i ddatgelu ei deimladau. Yn gefnlen i'r cyfan mae'r tir, natur a rhod y tymhorau, a does dim dianc rhag y llwynog sy'n llercian. Yn araf y down i adnabod y bobl sydd wedi bod yn rhan annatod o fywyd yr hen wr ac am ei berthynas gyda'i ddiweddar wraig, gan sylweddoli beth oedd y rheswm mai cyd-fyw ar wahan oedd y ddau. Yn aml ry'n yn clywed bod ewyllys yn nodi bod rhywun yn cael aros ar y fferm tra byddo - sy'n fendith, mae'n siwr, yn nhyb y sawl sy'n nodi hynny, ond a ydyn ni wedi meddwl erioed faint o felltith y gall hynny fod? Dyma un o bynciau cignoeth y nofel hon. Mae'n ystrydeb, ond dyw bywyd ddim yn fel i gyd. Fel y mae'r gyfrol (a bywyd go iawn) yn dangos, rhyw flerwch yw bywyd sy'n llifo i'w gilydd. Camp Llyr Titus yw portreadu hynny. -- John Roberts @ www.gwales.com